معده یکی از اعضای موجود در شکم و بخشی از دستگاه گوارش است و مثل هر یک از اعضای دیگر بدن مستعد ابتلا به بیماری است.
پس از اینکه غذا جویده و بلعیده شد، از طریق لوله‌ای به نام مری، از دهان وارد معده می‌شود. معده عضوی کیسه مانند و دارای 5 قسمت مختلف است که ترشحات مختلفی برای هضم اولیه ی غذا ترشح می‌کند. سرطان در هر کدام از این مناطق پنج‌گانه ممکن است شروع شود و گاهی علائم و میزان بهبودی برحسب محل ابتلا متفاوت است.
داخلی‌ترین لایه، لایه ی مخاطی نامیده می‌شود و اکثر سرطان‌های معده نیز از این قسمت شروع می‌شود. هر چه سرطان به بافت‌های زیرین نفوذ کند، احتمال بهبودی نیز کاهش می‌یابد.
سرطان معده عبارت است از رشد خارج از کنترل سلول‌های بدخیم در معده و از دسته سرطان‌هایی است که طی سالیان و به آرامی رشد می‌کند، ولی قبل از اینکه سرطان به معنای واقعی ایجاد شود، تغییراتی در لایه‌های معده ایجاد می‌شود. متأسفانه در مراحل ابتدایی علائم چندانی دیده نمی‌شود و شاید به همین دلیل، سرطان معده در مراحل ابتدایی به سختی تشخیص داده می‌شود.
از علائم شایع سرطان معده می‌توان به کاهش اشتها و کاهش وزن، درد معده، علائم مبهم سوء‌هاضمه مانند آروغ زدن، احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر اندک غذا، تهوع و استفراغ، سوزش سردل و علائم شبیه به زخم معده اشاره کرد.
عفونت با نوعی باکتری به نام«هلیکو باکتر پیلوری» نیز منجر به گاستریت (زخم و التهاب معده) مزمن می‌شود، البته بسیاری از افرادی که این میکروب را با خود دارند، هیچ‌گاه به سرطان معده مبتلا نمی‌شوند. کشیدن سیگار، مصرف الکل و سابقه جراحی روی معده که قبلاً به منظور کنترل زخم انجام شده باشد، از دیگر دلایل ابتلا به این بیماری می باشد.
اهمیت موضوع تا جایی است که جایزه نوبل پزشکی سال 2005 هم به باری مارشال و رابین وارن - دو پزشک و دانشمند استرالیایی - به خاطر کشف باکتری هلیکو باکتر پیلوری و نقش آن در بیماری‌های التهاب و زخم معده اهدا شد. آنها کشف کردند که التهاب معده درست مانند زخم‌معده یا اثنی‌عشر (زخم دستگاه گوارش) توسط این باکتری ایجاد می‌شود.
بیماری گاستریت یا ورم معده چیست؟
گاستریت یا ورم معده به حالتی گفته می‌شود که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در لایه مخاطی می‌شود و معمولا به دو حالت ورم معده شدید یا مزمن بروز می‌کند.
گاهی اوقات ممکن است ورم معده در صورت طولانی شدن منجر به زخم سطحی معده شود.
چه عواملی باعث بروز گاستریت می‌شوند؟
کشیدن سیگار، زیاده‌روی در خوردن بویژه مصرف مواد غذایی که به سادگی قابل هضم نیستند، ترشح بیش از اندازه اسید معده که اغلب در نتیجه مصرف نوشیدنی‌های الکلی صورت می‌گیرد، ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا عفونت‌های ویروسی که این نوع از ورم معده ممکن است مسری باشد، مصرف زیاد کافئین و مصرف برخی از داروها مانند آسپرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی، استرس، رژیم غذایی نامناسب، ابتلا به برخی از بیماری‌ها که باعث کاهش مقاومت می‌شوند، خستگی یا کار زیاد و در نهایت وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده همگی می‌توانند از عوامل بروز بیماری گاستریت باشند.
همچنین گاهی اوقات گاستریت پس از انجام یک عمل جراحی مهم یا یک آسیب روحی، سوختگی یا ابتلا به عفونت‌های شدید بروز می‌کند. برخی از بیماری‌های خاص نیز مانند کم‌خونی شدید، اختلالات دستگاه ایمنی خودکار موجب ابتلا به گاستریت می‌شود.
لازم به ذکر است که گاهی مصرف برخی از مواد تحریک کننده مانند ادویه‌ها یا غذاهای آلرژی‌زا نیز می‌تواند این مشکل را تشدید کند.
علایم بیماری گاستریت کدامند؟
شایعترین علائم این بیماری درد شکمی و دل پیچه، سیاه شدن اجابت مزاج در اثر خونریزی گوارشی، احساس سوزش در بالای شکم و گاهی استفراغ، بی‌اشتهایی، تب، ضعف، تورم شکم، درد تند، مبهم و یا آزاردهنده در قفسه سینه، احساس اسید معده در دهان و ندرتاً اسهال است. گاستریت همچنین با آروغ یا نفخ همراه است.
علاوه بر این در گاستریت حاد علائمی چون کوفتگی، احساس پر بودن معده، سر درد، سر گیجه، تشنگی شدید، تنفس تند، کشیدگی شکم، حساس و سفت شدن شکم مشاهده می‌شود.
در گاستریت مزمن ممکن است اختلال در حرکت معده و بروز علائمی چون علائم زخم معده بروز کند.
چگونه می‌توان از ابتلا به گاستریت پیشگیری کرد؟
اگرچه شما همیشه نمی‌توانید مانع از بروز عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پایلوری شوید اما توصیه‌های زیر برای کاهش خطر ابتلا به گاستریت مفید هستند.
یکی از راههای مهم پیشگیری از بروز این بیماری رعایت کردن حد تعادل در خوردن و آشامیدن است. هوشمندانه غذا بخورید. اگر اغلب اوقات هضم غذا برای شما دشوارست، تعداد وعده‌های غذایی را اضافه کرده اما از حجم غذا در هر وعده بکاهید.
از مصرف مواد غذایی که دریافته‌اید معده شما را تحریک می‌کنند مانند غذاهای ادویه‌دار، مواد خوراکی اسیدی، غذاهای سرخ کرده و یا پرچرب پرهیز کنید.
همچنین به خاطر داشته باشید، بویژه کسانی که مستعد ابتلا به ورم معده هستند نباید وعده‌های غذایی را فراموش کنند و باید برای هر روز برنامه غذایی منظمی را دنبال کنند.
از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید چراکه الکل باعث تحریک پذیری و ساییده شدن لایه مخاطی معده شده و در نهایت منجر به التهاب و خونریزی معده می‌شود.
سیگار نکشید. کشیدن سیگار در لایه محافظ معده اختلال ایجاد کرده و معده را مستعد ابتلا به گاستریت و همچنین زخم معده می‌کند. سیگار در عین حال اسید معده را افزایش می‌دهد، بهبود معده را به تاخیر می‌اندازد و یکی از فاکتورهای مهم خطرزا در ابتلا به سرطان معده است.
حتی‌المقدور از مصرف داروهایی که معده شما را ناراحت می‌کند، خودداری کنید. نوع داروی مسکنی که استفاده می‌کنید تغییر دهید. اگر برایتان مقدور است از داروهایی چون آسپرین و ایبوبروفن استفاده نکنید. این قبیل داروها می توانند منجر به التهاب معده شده و تحریکات موجود در معده را تشدید کنند. در عوض می توانید از مسکن‌های حاوی استامینوفن مصرف کنید.
در مورد مصرف داروی مناسب همچنین می توانید با پزشک مشورت کنید تا بهترین راه‌حل را در اختیار شما قرار دهد.
در صورتی که می‌دانید چه عواملی می‌تواند در شما باعث بروز یا تشدید این حالت شود باید آن عامل را حذف کنید که معمولاً در این صورت ظرف چند روز بهبودی حاصل می‌شود.
راههای درمان بیماری گاستریت کدامند؟
درمان گاستریت بستگی به عامل خاص بروز آن دارد و ممکن است شامل تغییر در نحوه زندگی، مصرف دارو و یا در موارد بسیار نادر انجام جراحی برای درمان بیماری و یا حالت خاصی که منجر به ورم معده شده است، باشد.
تشخیص این بیماری با استفاده از روش آندوسکوپی و دیدن درون معده انجام می‌گیرد. در این روش یک لوله انعطاف‌پذیر از مری به داخل معده هدایت می‌شود. به هنگام آندوسکوپی امکان دارد تکه کوچکی از بافت از مخاط معده برداشته شود و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود.
هدف از استفاده از این روش رفع علایم و حذف دارو یا ماده‌ای است که باعث ناراحتی معده می‌شود. در صورت بروز خونریزی زیاد ممکن است نیاز به بستری کردن وجود داشته باشد.
برای ناراحتی و درد خفیف می‌توان از داروهای خنثی‌کننده اسید یا استامینوفن استفاده کرد اما از آسپیرین استفاده نکنید. امکان دارد سایر داروها مثل داروهای بهبود دهنده زخم نیز تجویز شوند.
در روز اول حمله ورم معده غذاهای جامد نخورید. مرتباً مایعات و ترجیحاً شیر یا آب بنوشید. تدریجاً رژیم غذایی عادی خود را از سر گیرید، اما از غذاهای داغ و پر ادویه، الکل، قهوه و غذاهای اسیدی پرهیز کنید تا زمانی که علایم کاملاً برطرف شوند.
در پایان به خاطر داشته باشید که مشکلات گوارشی از بهم خوردگی ساده معده گرفته تا سرطان معده می توانند به دلایل بسیاری از جمله شکل زندگی که ما انتخاب می‌کنیم و برایمان قابل کنترل است، بروز کنند. در مجموع باید دستگاه گوارش را سالم نگه داشت که در این زمینه می‌توان از توصیه‌های پزشکان کمک گرفت.
مهمترین توصیه‌هایی که می‌تواند شما را در این زمینه یاری دهد داشتن عادات تغذیه‌ای مناسب، نگه داشتن وزن در حالت سالم و طبیعی، ورزش کردن به اندازه کافی و البته کنترل کردن استرس و فشار.
منبع: مطلب سرا
